Zmiana wysokości czynszu za wynajem
Prawa i obowiązki właściciela
Każdy kto udostępnia odpłatnie swoją nieruchomość, ma prawo w pewnym momencie podnieść związane z tym opłaty. Można nawet powiedzieć, że jest to nieodłączny element każdego wynajmu. Prawo jednak stawia przed wynajmującymi pewne wymagania. Pytanie: jak zmienić wysokość czynszu za wynajem i ile może wynosić podwyżka?
Rynek mieszkaniowy
Podwyżka czynszu najmu lokalu mieszkalnego to nieodzowny element długoterminowego wynajmu mieszkań. Zmieniająca się sytuacja życiowa czy dynamika na rynku mieszkań na wynajem powodują, że właściciele decydują się na pobieranie wyższych opłat od najemców. Nie mają jednak na tym polu pełnej swobody. Aby uchronić lokatorów przed wyzyskiem i zachować stabilność cen najmu, prawo stawia przed wynajmującymi pewne warunki i ogranicza ich możliwości przy podwyższaniu czynszu najmu.
Podwyżka czynszu najmu
Przepisy w tym zakresie reguluje ustawa z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego. Zgodnie z treścią ustawy właściciel lokalu może podwyższyć czynsz (albo inne opłaty uiszczane za używanie lokalu) w drodze wypowiedzenia jego dotychczasowej wysokości. Wypowiedzenie takie powinno być dokonane najpóźniej na koniec miesiąca kalendarzowego, z zachowaniem trzymiesięcznego terminu (chyba że strony w umowie najmu ustalą dłuższy jego okres). Oznacza to, że wypowiedzenie umowy najmu mieszkania stanie się skuteczne z upływem ostatniego dnia miesiąca następującego po upływie trzech miesięcy od dnia doręczenia wypowiedzenia.
Formalności
Wypowiedzenie powinno być dokonane w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Nie wymaga się natomiast, żeby właściciel podawał w treści wypowiedzenia przyczyny podniesienia stawek za czynsz czy innych opłat. Kwestia braku uzasadnienia podwyżki nie ma jednak charakteru absolutnego. W przypadku, gdy podwyżka czynszu przekroczy bądź następuje z poziomu wyższego niż 3% wartości odtworzeniowej lokalu w skali roku, najemca może żądać od właściciela lokalu uzasadnienia podjęcia takiej decyzji, a także przedstawienia właściwej kalkulacji, na podstawie której określono wysokość podwyżki. Takich wyjaśnień właściciel powinien udzielić najemcy w terminie 14 dni od otrzymania zapytania. Jeżeli tego nie uczyni, podwyżka stawki czynszu będzie nieważna. Warto jednak zaznaczyć, że w uzasadnionych przypadkach właściciel ma prawo podnieść stawkę czynszu o wartość większą niż 3 proc. wartości odtworzeniowej lokalu. Przypadki takie – oraz wysokości stawek, reguluje art. 8a ustawy.
Jak często właściciel może podwyższać czynsz?
Należy zaznaczyć, że podwyżka czynszu najmu nie może być przeprowadzana częściej niż raz na sześć miesięcy (od dnia poprzedniej zmiany wysokości stawki opłat).
O ile można podnieść czynsz najmu?
Zgodnie z przepisami ustawy, po podwyżce czynszu najmu jego wysokość w skali roku nie może być wyższa niż 3% wartości odtworzeniowej lokalu. Inaczej jest to iloczyn powierzchni użytkowej lokalu i wskaźnika przeliczeniowego kosztu odtworzenia 1m2 mieszkania. Wartość odtworzeniowa lokalu co 6 miesięcy jest ustalana przez wojewodów dla każdego województwa i dla miast, które są siedzibą wojewody.
Możliwa jest również podwyżka czynszu najmu na wyższy poziom niż ten określony w ustawie, tylko wtedy gdy:
- właściciel nie uzyskuje przychodów z wynajmu mieszkania na poziomie umożliwiającym pokrycie niezbędnych wydatków związanych z jego utrzymaniem,
- właściciel nie otrzymuje zwrotu kapitału w określonej wysokości (nie wyższego niż 1,5% kosztów związanych z budową/zakupem mieszkania lub nie wyższego niż 10% nakładów na remont i zwiększenie jego wartości),
- właściciel nie wykazuje zysku z tytułu wynajmu mieszkania.
Uzasadnienie podwyżki czynszu
Nie później niż 2 miesiące od dnia wypowiedzenia dotychczasowej stawki czynszu, lokator ma prawo żądać od wynajmującego podania przyczyny podwyżki i szczegółowych obliczeń (lub zestawienia opłat komunalnych, jeżeli powodem podwyżki był ich wzrost, niezależny od właściciela). W takim przypadku wynajmujący jest zobowiązany do pisemnej odpowiedzi i jeżeli nie zrobi tego w terminie 14 dni od otrzymania prośby, podwyżka czynszu najmu będzie nieważna.
Zakwestionowanie stawki
Najemca może również zakwestionować zmianę stawki i wnieść do sądu pozew, żądając uzasadnienia podwyżki czynszu najmu lokalu mieszkalnego lub (jeśli ma co do niej podejrzenia) ustalenia nowej stawki w zgodzie z przepisami. Należy zaznaczyć, że każda podwyżka nie powodująca przekroczenia ustawowego progu 3% wartości odtworzeniowej lokalu, nie wymaga uzasadnienia przed sądem.
W toku postępowania
W trakcie rozstrzygania sporu przez sąd, najemca płaci za wynajem mieszkania na podstawie dotychczasowej stawki czynszu. Jeśli jednak sąd uzna podwyżkę za zasadną (lub ustali jej inną wysokość), obowiązkiem lokatora będzie zapłata różnicy między starym a nowym, podwyższonym czynszem za okres, który upłynął od terminu wypowiedzenia.
Odmowa przyjęcia podwyżki czynszu najmu lokalu mieszkalnego
Przez 2 miesiące od dnia przedstawienia wypowiedzenia najemca może również odmówić płacenia nowej stawki czynszu. W takim przypadku swoją decyzję musi przedstawić właścicielowi na piśmie. Skutkiem będzie rozwiązanie umowy najmu z uwzględnieniem obowiązującego (ustawowego lub zawartego w umowie) okresu jej wypowiedzenia. Przez ten czas najemca uiszcza czynsz w dotychczasowej wysokości aż do wygaśnięcia stosunku prawnego.
Rentumi
Poruszając temat wynajmu, nie sposób nie wspomnieć o aplikacji do zarządzania najmem Rentumi. Dzięki niej wynajmujący może zarządzać mieszkaniami, lokatorami czy płatnościami, a także wieloma innymi funkcjami, korzystając jedynie ze swojego smartfona. Nieoceniona pomoc, łatwa komunikacja i oszczędność czasu zarówno dla właściciela jak i najemcy to tylko nieliczne z zalet Rentumi.